Dubbeldam werd per 1 juli 1970 geannexeerd. Het gemeentebestuur van Dubbeldam neemt afscheid tijdens een defilé.
Herinneringen en gebeurtenissen van de annexatie op 1 juli 1970, inmiddels 55 jaar geleden
Op 1 juli 1970 hield de zelfstandige gemeente Dubbeldam op te bestaan en werd zij geannexeerd door de stad Dordrecht. Voor veel inwoners was dit een ingrijpende gebeurtenis. Dubbeldam had eeuwenlang een eigen bestuur, een eigen identiteit en een dorps karakter dat sterk afweek van het stedelijke Dordrecht. De annexatie kwam voort uit bestuurlijke en ruimtelijke ontwikkelingen die typerend waren voor de jaren zestig: schaalvergroting, woningnood en de behoefte aan uitbreiding van stedelijke gebieden.
Dubbeldam vindt zijn oorsprong in de late middeleeuwen. Het dorp is genoemd naar de dam die waarschijnlijk in de dertiende of veertiende eeuw in de Dubbel werd aangelegd. Deze dam was van groot belang voor de ontwatering en bescherming van het gebied tegen het water. Rond deze dam ontstond een kleine nederzetting die langzaam uitgroeide tot een dorp. Dubbeldam ontwikkelde zich tot een agrarische gemeenschap. In 1630 kreeg het dorp zijn eigen kerk, wat het begin markeerde van een zelfstandige dorpsgemeenschap. De inwoners leefden vooral van de landbouw, maar ook veeteelt, tuinbouw en visserij.
In 1816 werd Dubbeldam een zelfstandige gemeente. Het lag vlak naast Dordrecht, maar had zijn eigen gemeentehuis, zijn eigen burgemeester en zijn eigen bestuur. In 1857 werden de kleine buurgemeenten Wieldrecht, De Mijl en Willemsdorp bij Dubbeldam gevoegd. Gedurende de negentiende en twintigste eeuw bleef Dubbeldam een relatief kleine, zelfstandige gemeente. Het dorp kende een hechte gemeenschap, met een eigen gemeentebestuur, scholen, kerken en verenigingen. De ligging aan de rand van het Eiland van Dordrecht zorgde voor een sterk gevoel van eigenheid onder de inwoners. In die tijd was 80 procent Dubbeldams grondgebied.
De kerk van Dubbeldam, gesloopt in 1965
Het gemeentehuis van Dubbeldam aan de Dubbelsteynlaan West 2 (1970)
Waarom gebeurde de annexatie van Dubbeldam?
In de jaren na de Tweede Wereldoorlog groeiden veel steden in Nederland snel. De bevolking groeide, en er was behoefte aan meer huizen, scholen en andere voorzieningen. Binnen de stadsgrenzen van Dordrecht was er niet genoeg ruimte. Dordrecht keek daarom naar het naastgelegen Dubbeldam, waar nog veel open ruimte was voor nieuwe woningen en wegen.
Daarnaast vond de landelijke overheid dat Nederland efficiënter bestuurd moest worden. Kleine gemeenten, zoals Dubbeldam, zouden volgens hen beter opgaan in grotere steden. Dordrecht had al langer de wens om uit te breiden, en zag Dubbeldam als logische stap. Veel stadsuitbreiding als gevolg, Dubbeldam werd hierdoor steeds kleiner.
Tot 1970 was Dubbeldam een zelfstandig dorp. De mensen in Dubbeldam voelden zich sterk verbonden met hun dorp. Ze kenden elkaar, veel mensen woonden er al hun hele leven, en het leven was er rustig en overzichtelijk. Maar op 1 juli 1970 veranderde alles. Dubbeldam werd toen geannexeerd en officieel een wijk van de stad Dordrecht.
In 1969 werd in de tweede kamer gedebatteerd over de geplande annexatie.
De gemeenteraad van Dubbeldam tijdens haar laatste zitting voor de annexatie door Dordrecht.
Hoe verliep de annexatie?
De plannen voor annexatie begonnen al in de jaren 60. In 1965 werd er officieel gesproken over het samenvoegen van de gemeenten. Veel mensen in Dubbeldam maakten zich zorgen. Ze waren bang dat hun dorp zou verdwijnen en dat de sfeer van hun dorp verloren zou gaan in de grote stad. Er kwamen protesten. De gemeenteraad van Dubbeldam verzette zich eerst tegen het plan, en ook veel inwoners tekenden petities of spraken zich uit tegen de annexatie. Maar de landelijke regering en de provincie Zuid-Holland besloten dat het toch moest gebeuren.
Op 1 juli 1970 was het officieel: Dubbeldam was voortaan geen zelfstandige gemeente meer, maar een wijk van Dordrecht.
Wat veranderde er?
Na de annexatie veranderde er veel. Het gemeentehuis van Dubbeldam sloot zijn deuren. Er was geen dependance in Dubbeldam, dus iedereen – jong of oud – moest naar het stadskantoor. De Dubbeldamse gemeenteraad verdween, en de beslissingen werden voortaan genomen door de Dordtse gemeenteraad. In het Oranjekwartier veranderde de straatnamen want dezelfde namen kwamen ook voor in Dordrecht. Ook het straatbeeld veranderde langzaam. Er werden nieuwe wijken gebouwd en de landelijke sfeer van het oude Dubbeldam veranderde. Boerderijen verdwenen, vooral door de stedelijke uitbreiding van Dordrecht. Maar niet alles ging verloren. Sommige historische gebouwen bleven behouden. De naam ‘Dubbeldam’ bleef bestaan. Veel mensen gebruiken hem nog steeds met trots. Zo zijn er bijvoorbeeld nog sportverenigingen met de naam Dubbeldam.
Is de naam Oranjekwartier nog wel terecht? Er komt immers maar weinig oranje voor. De verklaring zit verborgen in de geschiedenis van de buurt. Lees hier een AD artikel over het Oranjekwartier.
De eerste gemeenteraadsvergadering na de annexatie, in de raadszaal van het stadhuis op het Stadhuisplein.
"lk ben hier geboren, getrouwd, heb mijn kinderen hier grootgebracht. Als ik straks bij Dordrecht hoor, wie luistert er dan nog naar mij?"
Hoe kijken mensen er nu op terug?
De meningen over de annexatie zijn verdeeld. Sommige oudere inwoners van het vroegere Dubbeldam vinden het nog steeds jammer dat hun dorp is opgegaan in de stad. Ze missen het dorpsgevoel en de kleinschaligheid van vroeger. Anderen vinden dat Dordrecht en Dubbeldam samen sterker zijn geworden. Alles werd wel gelijk duurder, onder andere huisvuil inzamelen, rioolheffing en onroerend goed. Door de annexatie konden er meer voorzieningen komen, zoals betere busverbindingen, nieuwe scholen en sportparken. Ook is het prettig dat alles nu onder één gemeente valt: dat maakt het bestuur eenvoudiger en duidelijker.
Een balans tussen toen en nu
Hoewel Dubbeldam nu officieel een wijk is van Dordrecht, voelt het voor veel mensen nog steeds als een apart stukje stad. De oude kern heeft nog steeds een dorps karakter. Mensen groeten elkaar op straat, en er zijn buurtverenigingen die zich inzetten om de historie levend te houden. Bovendien zijn er projecten opgezet om de geschiedenis van Dubbeldam niet te vergeten. Zo zijn er boeken geschreven, is er een tentoonstelling geweest in het Regionaal Archief Dordrecht en worden er verhalen verteld tijdens rondleidingen en bijeenkomsten.
Tot slot
De annexatie van Dubbeldam door Dordrecht in 1970 was een grote verandering. Voor veel mensen was het wennen. Sommigen voelden verdriet, anderen zagen kansen. Wat gebleven is, is het sterke gevoel van verbondenheid dat veel Dubbeldammers met hun wijk voelen. Ook al is het geen zelfstandige gemeente meer, het verleden leeft voort in de herinneringen, verhalen en plekken die nog steeds herkenbaar zijn. Zo blijft Dubbeldam, ook als wijk van Dordrecht, grotendeels zichzelf.
Kermis op het Damplein, in 1970
Door Richard Dekker, met een bijdrage van Ed Kruithof. © Dubbeldammers voor Dubbeldammers 2025
Bronnen
- De Dordtenaar (1965–1971). Diverse artikelen over de herindeling.
- Dordrecht.net
- Gemeentearchief Dordrecht. (1970). Verslagen van raadsvergaderingen betreffende annexatie Dubbeldam.
- In de buurt - Dordrecht
- Interviews met (oud-)inwoners van Dubbeldam
- Kees Thies - Dubbeldam is nu 50 jaar buitenwijk
- Krisis in Krispijn - Dubbeldam
- Provinciale Staten van Zuid-Holland. (1968). Herindelingsvoorstellen regio Drechtsteden.
- Wikipedia