QR-codes kom je overal tegen. In een restaurant om het menu te bekijken, bij het parkeren, op posters, in brieven en in berichten op je telefoon of computer. Met de camera van je toestel open je met één tik een webpagina of een betaalverzoek. Dat is handig maar sommige mensen maken hier misbruik van. Met deze tips verklein je de kans dat je wordt opgelicht en weet je wat je kunt doen als er toch iets misgaat.

Hoe werkt oplichting met QR-codes

Oplichters kunnen heel gemakkelijk zelf een QR-code maken. Ze plakken dan bijvoorbeeld een sticker over een bestaande QR-code op een parkeerautomaat of een informatiebord. Ook versturen ze een QR-code in een brief die eruitziet als post van een bank, een webwinkel of een bezorger. De code leidt je naar een nepwebsite die sprekend lijkt op de echte. Op die nepwebsite vragen ze je dan om in te loggen, bankgegevens in te vullen, een app te installeren of snel een klein bedrag te betalen. Met die gegevens proberen ze vervolgens je rekening te plunderen of je toestel te besmetten met schadelijke software.

Veelvoorkomende voorbeelden
◼️  Een bericht dat je zogenaamd een betaalachterstand hebt voor een pakket dat klaarligt.
◼️  Een brief die lijkt op officiële post met daarin een QR-code om een nieuwe betaalpas aan te vragen.
◼️  Een poster of menukaart met een QR-code die naar een nagemaakte pagina leidt.
◼️  Een bericht dat je onder druk zet: je moet nú handelen, anders gebeurt er iets vervelends

Zijn QR-codes op zichzelf gevaarlijk

De code zelf is alleen een doorverwijzing. De website waar je uitkomt bepaalt of het veilig is. Het is dus belangrijk dat je even stilstaat bij de vraag: waar brengt deze code mij naartoe en klopt dat met wat ik wilde doen.

Slim en veilig scannen in vijf rustige stappen

1. Kijk naar de bron
Waar staat de QR-code Is het een vertrouwde plek en hoort die code daar echt thuis Een los geplakte sticker op een apparaat of een code op een vreemde poster is reden om op te letten.

2. Lees eerst het webadres
Na het scannen toont je telefoon meestal het internetadres. Controleer dat adres voordat je opent. Let op spelfouten, rare extra woorden of vreemde eindes. Twijfel je Laat het venster dicht en typ zelf het bekende adres in je browser.

3. Vergelijk doel en uitkomst
Verwachtte je een menukaart maar kom je op een pagina die om persoonlijke gegevens of om inloggen vraagt Dan klopt er iets niet. Sluit de pagina.

4. Geef nooit codes of pincodes af
Deel geen inlogcodes, pincodes, beveiligingscodes of activatiecodes. Geen enkele betrouwbare organisatie heeft die nodig via een QR-code.

5. Laat je niet opjagen
Tijdsdruk is een truc. Neem de tijd. Twijfel je Stop dan. Bel de organisatie via het telefoonnummer dat je zelf opzoekt op de officiële website.

Signalen die niet kloppen
◼️  Je wordt onverwacht gevraagd om in te loggen nadat je een code scande
◼️  Er wordt gevraagd om je pincode, inlogcodes of beveiligingscodes
◼️  Er wordt gedreigd met kosten of afsluiting als je niet direct iets doet
◼️  Het webadres lijkt op het echte adres maar is net ander.

Zie je één of meer van deze signalen, sluit dan de pagina en onderneem geen verdere stappen.

Controleer altijd bij twijfel
Klopt iets niet, bel de afzender via een telefoonnummer dat je zelf opzoekt op de officiële website. Reageer niet via het nummer of het mailadres dat in de brief of het bericht staat. Loop bij een winkel of instantie gerust even langs de balie voor controle. Liever een keer te veel vragen dan spijt achteraf.

Wat te doen als er toch iets misgaat
1. Neem direct contact op met je bank
Vraag om je rekening en betaalmiddelen tijdelijk te blokkeren en vertel wat er is gebeurd.

2. Verander wachtwoorden
Begin met je e-mailadres en belangrijke diensten. Kies sterke en unieke wachtwoorden.

3. Controleer je toestel
Scan je telefoon of tablet met een betrouwbare virusscanner. Verwijder onbekende apps.

4. Doe aangifte bij de politie
Noteer wanneer het is gebeurd, wat je precies hebt gezien en welke bedragen het betreft.

5. Meld het bij de betrokken organisatie
Denk aan je bank of het bedrijf dat in de valse communicatie werd nagebootst. Zo kunnen zij anderen waarschuwen.

6. Zoek steun als dat prettig voelt
Je kunt contact opnemen met Slachtofferhulp Nederland voor advies en een luisterend oor. Zij denken mee over vervolgstappen en ondersteuning.

Neem de tijd bij het scannen van een QR-code, laat je niet opjutten en vertrouw op je gevoel. Twijfel je, dan is stoppen altijd goed. Neem deze vragen gerust mee naar een DvD ochtend. We kijken samen met je mee en helpen je op weg.

Heb je een tip of een correctie voor ons?

Zie je een spelfout, onjuiste informatie of heb je een goede suggestie om dit artikel te verbeteren? We horen het graag! Samen zorgen we ervoor dat de informatie van ons correct is.
Als je ons mailt passen we de tekst zo snel mogelijk aan.